Πραξικόπημα στη Βολιβία: Πέντε μαθήματα

Atilio Boron

Η τραγωδία της Βολιβίας μας προσφέρει εύγλωττα μαθήματα που οι λαοί μας και οι λαϊκές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις πρέπει να μάθουν. Τα μαθήματα αυτά πρέπει να καταγραφούν στη συνείδησή μας για πάντα.

Ακολουθεί μια σύντομη λίστα, καθώς τα γεγονότα εξελίσσονται, ως προοίμιο μιας πιο λεπτομερούς ανάλυσης στο μέλλον.

Πρώτον, ανεξάρτητα από το πόσο καλά μια κυβέρνηση μπορεί να διαχειριστεί την οικονομία, όπως έκανε η κυβέρνηση Μοράλες -με ροή επενδύσεων και βελτίωση όλων των δεικτών, μακροοικονομικών και μικροοικονομικών- η δεξιά και ο ιμπεριαλισμός δε θα δεχθούν ποτέ μια κυβέρνηση που δεν υπηρετεί τα συμφέροντά τους.

Δεύτερον, πρέπει να μελετάμε όλα τα εγχειρίδια που δημοσιοποιούν οι διάφορες υπηρεσίες των ΗΠΑ και οι μαριονέτες τους, ακαδημαϊκοί ή δημοσιογράφοι, ώστε να καταλαβαίνουμε έγκαιρα τα σημάδια μιας ενδεχόμενης επίθεσης.

Σε αυτά τα κείμενα τονίζεται διαρκώς η ανάγκη να καταστραφεί η καλή φήμη ενός λαοφιλούς ηγέτη, με κατηγορίες για κακόβουλη συμπεριφορά, διαφθορά, δικτατορική διακυβέρνηση, ή ακόμα και αφέλεια ή ασχετοσύνη. Αυτό δηλαδή που λέγεται στη γλώσσα τους «δολοφονία χαρακτήρα».

Αυτό το καθήκον το αναθέτουν σε επικοινωνιολόγους, αυτοανακηρυγμένους «ανεξάρτητους δημοσιογράφους», που, χάρη στο σχεδόν μονοπωλιακό έλεγχο που διαθέτουν στα ΜΜΕ, διαχέουν στο μυαλό του κόσμου τέτοιες συκοφαντίες, συνοδευόμενες, όπως βλέπουμε στην παρούσα περίπτωση, με μηνύματα μίσους εναντίον των ιθαγενών πληθυσμών και των φτωχών γενικώς.

Τρίτον, όταν γίνουν όλα τα παραπάνω, είναι η σειρά των δεξιών πολιτικών ηγεσιών και των οικονομικών ελίτ να ζητήσουν «αλλαγή», να τερματιστεί η «δικτατορία» του Έβο, ο οποίος, όπως έγραψε ο αχαρακτήριστος Βάργκας Λιόσα λίγες μέρες νωρίτερα, είναι «ένας δημαγωγός που θέλει να μείνει αιώνια στην εξουσία».

Φαντάζομαι ότι τώρα θα κάνει προπόσεις με σαμπάνια στη Μαδρίτη, βλέποντας στην τηλεόραση τις φασιστικές ορδές να λεηλατούν, να καίνε, να αλυσοδένουν δημοσιογράφους, να κουρεύουν και να ρίχνουν μπογιές σε μια γυναίκα δήμαρχο και να καταστρέφουν τις αναφορές αποτελεσμάτων της τελευταίας εκλογικής αναμέτρησης, σύμφωνα με τις εντολές του Δον Μάριο, ώστε να ελευθερώσουν τη Βολιβία από αυτόν τον κακό δημαγωγό.

Αναφέρομαι στη συγκεκριμένη περίπτωση γιατί ο Βάργκας υπήρξε και παραμένει ο ανήθικος σημαιοφόρος αυτής της κακόβουλης επίθεσης, αυτού του ατελείωτου εγκλήματος που σταυρώνει μια λαϊκή ηγεσία καταστρέφει τη δημοκρατία και εγκαθιδρύει ένα καθεστώς τρόμου που στηρίζεται σε πληρωμένες συμμορίες. Στόχος είναι να τιμωρήσουν έναν άξιο λαό που έχει το θάρρος να αναζητά την ελευθερία του.

Τέταρτο, εμφανίζονται στο προσκήνιο οι «δυνάμεις ασφαλείας». Στη συγκεκριμένη περίπτωση μιλάμε για οργανισμούς που ελέγχονται από διάφορες στρατιωτικές και πολιτικές υπηρεσίες της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Αυτοί οι επαγγελματίες καταρτίζουν και οπλίζουν τις τοπικές δυνάμεις, οργανώνουν κοινές ασκήσεις και τους εκπαιδεύουν πολιτικά. Είχα την ευκαιρία να το επιβεβαιώσω όταν, προσκεκλημένος του Έβο, έκανα ένα μάθημα για τον αντι-ιμπεριαλισμό σε υψηλόβαθμους αξιωματικούς και των τριών σωμάτων.

Εκεί, σοκαρίστηκα από το βαθμό στον οποίο είχαν διεισδύσει τα πιο αντιδραστικά αμερικανικά συνθήματα, κληρονομημένων από την εποχή του ψυχρού πολέμου, και από την ανοικτή ενόχληση που ένιωθαν από το γεγονός η χώρα είχε έναν ιθαγενή για πρόεδρο.

Αυτό που έκαναν αυτές οι «δυνάμεις ασφαλείας» ήταν να αποσυρθούν από το προσκήνιο και να αφήσουν το πεδίο ελεύθερο για την ανεξέλεγκτη δράση των φασιστικών συμμοριών – όπως αυτών στην Ουκρανία, στη Λιβύη, στο Ιράκ, στη Συρία – για να ανατρέψουν ηγέτες που ενόχλησαν την αυτοκρατορία, ή έστω να επιχειρήσουν κάτι τέτοιο, και να εκφοβήσουν το λαό, τους αγωνιστές ή ακόμη και κυβερνητικά στελέχη.

Με άλλα λόγια, ένα νέο κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο: στρατιωτικό πραξικόπημα ντε φάκτο, αφήνοντας αντιδραστικές συμμορίες που στρατολογούνται και χρηματοδοτούνται από τη δεξιά, να επιβάλλουν το νόμο τους. Όταν πλέον κυριαρχήσει ο τρόμος και η κυβέρνηση είναι ανοχύρωτη, το αποτέλεσμα είναι πλέον αναπόφευκτο.

Πέμπτο,  η ασφάλεια και η δημόσια τάξη στη Βολιβία, δεν έπρεπε ποτέ να μείνουν στα χέρια θεσμών όπως η αστυνομία και ο στρατός, ασφυκτικά ελεγχόμενα από τον ιμπεριαλισμό και τους λακέδες του, την εγχώρια δεξιά.

Όταν εξαπολύθηκε η επίθεση στον Έβο, επιλέχθηκε μια κατευναστική πολιτική, που δεν απαντούσε στις προκλήσεις των φασιστών.

Αυτό οδήγησε να αποθρασυνθούν οι δεξιοί πραξικοπηματίες και να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή τους. Πρώτα ζήτησαν επανακαταμέτρηση, ύστερα ισχυρίστηκαν ότι έγινε νοθεία και απαίτησαν καινούριες εκλογές. Και τελικά απαίτησαν εκλογές χωρίς τον Έβο (όπως ακριβώς στη Βραζιλία απαίτησαν εκλογές χωρίς τον Λούλα).

Τελικά ζήτησαν την παραίτηση του Έβο. Με δεδομένη την απροθυμία του να δεχτεί τον εκβιασμό, εξαπολύθηκε ο τρόμος με την εμπλοκή της αστυνομίας και του στρατού εξαναγκάζοντας τον Έβο να παραιτηθεί.

Όλα έγιναν όπως γράφουν οι οδηγίες.

Θα το μάθουμε το μάθημά μας;

Atilio Boron

O Atilio Boron είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες.