Ναόμι Κλάιν: Tηλε-new deal, το «Δόγμα του Σοκ» της πανδημίας

Πολλοί γονείς είδαν τα παιδιά τους κατά την πανδημία να παρακολουθούν τα μαθήματά τους μέσω της Google ή του Zoom, και ίσως θεώρησαν ότι ήταν ένας καλός και εκπαιδευτικός τρόπος να περνούν την μέρα μέσα στο σπίτι.

Όμως σύμφωνα με την Ναόμι Κλάιν τα πράγματα είναι πολύ πιο σκοτεινά. Η καραντίνα, εκτός από τον προληπτικό σκοπό της, λειτούργησε και σαν ένα «ζωντανό εργαστήριο για ένα μόνιμο - και εξαιρετικά κερδοφόρο - χωρίς επαφή, χωρίς δημοκρατία, μέλλον», γράφει η Ναόμι Κλάιν σε άρθρο της στο Intercept, παρατηρώντας ότι «κάτι που μοιάζει με ένα συγκροτημένο δόγμα του σοκ της πανδημίας αρχίζει να εμφανίζεται. Αποκαλέστε το “τηλε-New Deal”».

Γονείς και παιδιά, σύμφωνα με την Ναόμι Κλάιν, έχουν εμπλακεί σε ένα «μεγάλο πείραμα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση», όπου οι εταιρείες συλλέγουν πολλά δεδομένα και αναζητούν τρόπο να γίνει μόνιμη, επειδή πιστεύουν ότι αυτός είναι ένας καλύτερος τρόπος , ή τουλάχιστον, ένας πιο κερδοφόρος τρόπος. O Έρικ Σμιτ, πρώην πρόεδρος της Google και νυν πρόεδρος της αμερικανικής Επιτροπής Εθνικής Ασφαλείας σε ζητήματα Τεχνητής Νοημοσύνης ζητά ενίσχυση των χρηματοδοτικών πακέτων σε εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Google και η Amazon, για να εκτελούν δημόσιες λειτουργίες με πρόφαση την αναγκαιότητα αμερικανικής απάντησης στην τεχνολογική ενδυνάμωση της Κίνας.

«Θα είναι ένα πάρτι για τις εταιρείες τεχνολογίας», αναλύει η Ναόμι Κλάιν στο Democracy Now. «Δεν επιδιώκουν επιστροφή στην κανονικότητα όπως την ξέραμε. Θέλουν να πάμε σε ένα νέο μοντέλο, όπου οι προνομιούχες τάξεις, όλοι εκείνοι που είναι σε θέση να απομονωθούν, να λαμβάνουν ό,τι χρειάζονται ψηφιακά, με drone, με ρομποτικά αυτοκίνητα… Βλέπουμε μια τεράστια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της Silicon Valley, και από το σημείο όπου όλες αυτές οι τεχνολογίες ήταν πολύ, πολύ αμφιλεγόμενες, για την φυσική μας ασφάλεια (πόσα ατυχήματα έγιναν με drone που παρέδιδαν προϊόντα;), για την ασφάλεια των ευαίσθητων πληροφοριών μας στην περίπτωση της τηλεϊατρικής ή ακόμη και το όφελος των παιδιών μας να βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη όλη μέρα, τώρα να παρουσιάζονται ως λύσεις».

«Αυτό που θέλουν να μας πουλήσουν τώρα είναι ότι η περισσότερη παρακολούθηση μέσω κινητών, εφαρμογών και λοιπών, η περισσότερη τηλεϊατρική, η περισσότερη τηλεκπαίδευση, επί της ουσίας η περισσότερη αφαίρεση του ανθρώπινου παράγοντα από την εξίσωση, θα είναι η λύση», προσθέτει η Ναόμι Κλάιν εκφράζοντας φόβους ότι «θα δούμε πολλές ημιτελείς αποφάσεις που θα παρουσιαστούν σαν λύσεις και φυσικά θα εξυπηρετούν μεγαλόπρεπα τα συμφέροντα των τεχνολογικών κολοσσών». Σημειώνει δε ότι όσο οι ίδιες εταιρείες προτείνουν και προσφέρουν την λύση, ζητήματα όπως «μήπως θα έπρεπε το διαδίκτυο αφού θα είναι τόσο μέσα στην ζωή μας πλέον να διοικείται από εμάς, από τους κανόνες και την δημοκρατία μας;», δεν θα τεθούν ποτέ στο τραπέζι. 

Εν συντομία, γράφει η Ναόμι Κλάιν, «η Δημοκρατία - η άβολη εμπλοκή του λαού στον σχεδιασμό κομβικών θεσμών και δημόσιων χώρων - είχε αρχίσει να γίνεται το βασικό εμπόδιο στα πλάνα του Σμιτ, που ακόμη διατηρεί 5,3 δισ δολάρια μετοχών στη Google ή του Τζεφ Μπέζος της Amazon για έναν ατέρμονο αγώνα τεχνολογικού εξοπλισμού, για τη διατήρηση στους δρόμους των δυνητικά θανατηφόρων ρομποτικών οχημάτων τους, για την εκμετάλλευση των απόρρητων ιατρικών δεδομένων των εργαζομένων από τους εργοδότες, για την χρήση τεχνολογιών αναγνώρισης προσώπων σε δημόσιους χώρους και πολλών άλλων. Τώρα, μεσούσης της πανδημίας και του φόβου για το μέλλον, οι “οραματιστές” αυτοί, όπως τους αποκαλεί ο κυβερνήτης της Ν. Υόρκης, βρίσκουν την ευκαιρία να εξαφανίσουν κάθε δημοκρατική παρέμβαση στα οράματα τους. Βρίσκουν την ευκαιρία να αποκτήσουν την ίδια εξουσία με τους Κινέζους ανταγωνιστές τους, που έχουν την πολυτέλεια να δρουν χωρίς τα εμπόδια των εργατικών ή ατομικών δικαιωμάτων».

Όταν, δε, «έχουμε κυβερνήσεις σαν του Τράμπ, που διαβάζουν μόνο νούμερα και δείκτες, όπως το αν ανεβαίνουν οι τιμές των μετοχών, για να το χρησιμοποιήσουν ως προεκλογικό ατού», τότε τα σχέδια των μεγάλων εταιρειών για περισσότερα κέρδη διευκολύνονται, σύμφωνα με την Ναόμι Κλάιν, που εξάλλου παρατηρεί ότι η απειλή προς τις δημοκρατικές διαδικασίες ξεκινά, σε πολλές περιπτώσεις, από τις ίδιες τις κυβερνήσεις:

«Βλέπουμε σε όλο τον κόσμο αντιδημοκρατικές κινήσεις, από κυβερνήσεις πολύ κοντά στον Τράμπ όπως του Νετανιάχου, που χρησιμοποίησε την πανδημία για να ξεπεράσει το εμπόδιο ότι έχασε κάθε εκλογική αναμέτρηση και να φτιάξει κυβέρνηση συνασπισμού. Τώρα βλέπουμε την κυβέρνηση του Ισραήλ να περνά κάθε λογής δρακόντεια μέτρα για να διασφαλίσει την παραμονή της στην εξουσία. Ή βλέπουμε τον Ορμπάν στην Ουγγαρία να κυβερνά με διατάγματα επ’ αόριστον.  Οπότε, ναι, τα πράγματα είναι πολύ ανησυχητικά».