Δαρβίνος: Δεκάδες χιλιάδες τίτλοι από τη βιβλιοθήκη του είναι διαθέσιμοι στο κοινό

 

Ο Κάρολος Δαρβίνος σε φωτογραφία του 1875

AP Photo

Για πρώτη φορά μετά το θάνατό του το 1882, η εντυπωσιακή βιβλιοθήκη του Κάρολου Δαρβίνου έχει επανασυναρμολογηθεί εικονικά για να αποκαλύψει το πλήθος των βιβλίων, φυλλαδίων και περιοδικών που διάβασε και ανέφερε στα συγγράμματά του ο επιδραστικός φυσιοδίφης.

Συγγραφέας πολυάριθμων έργων, ο Δαρβίνος είναι ίσως πιο γνωστός για το βιβλίο του «Η καταγωγή των ειδών» του 1859, το οποίο εισήγαγε στον κόσμο τη θεμελιώδη επιστημονική έννοια της εξέλιξης.

Προς τιμήν της σημερινής (12 Φεβρουαρίου) 215ης επετείου των γενεθλίων του Δαρβίνου, η ερευνητική ομάδα πίσω από το πρόγραμμα  Darwin Online κυκλοφόρησε έναν κατάλογο 300 σελίδων που συγκεντρώνει τους αυθεντικούς 7.400 τίτλους και 13.000 τόμους που ανήκαν στον Δαρβίνο. Ο κατάλογος περιλαμβάνει 9.300 συνδέσμους που οδηγούν σε αντίγραφα του περιεχομένου της βιβλιοθήκης που διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυο, προσκαλώντας το κοινό να μελετήσει ό,τι διάβαζε ο Δαρβίνος.

Ανασυνθέτοντας μια χαμένη βιβλιοθήκη

Όταν ο Δαρβίνος ζούσε, κρατούσε σχολαστικά αρχεία της βιβλιοθήκης του, συμπεριλαμβανομένου ενός χειρόγραφου «Καταλόγου της βιβλιοθήκης του Καρόλου Δαρβίνου» 426 σελίδων που συντάχθηκε το 1875. Αρχικά, μετά το θάνατο του Δαρβίνου, η βιβλιοθήκη του διατηρήθηκε και καταγράφηκε. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, μεγάλο μέρος του περιεχομένου της χάθηκε ή κατέληξε αλλού.

Δύο κύριες συλλογές με 1.480 βιβλία φυλάσσονταν στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και στο σπίτι της οικογένειας του Δαρβίνου στο Ντάουν της Αγγλίας, το οποίο παραμένει ανοιχτό για το κοινό. Όμως οι συλλογές περιελάμβαναν μόνο το περίπου 15% της αρχικής βιβλιοθήκης.

 

Μερική άποψη της βιβλιοθήκης του Δαρβίνου χάρη σε μια φωτογραφία του 1892 από τον C. E. Corke (αριστερά) και ένα σκίτσο του 1882 του Axel H. Haig

John van Wyhe / Darwin Online

Αφού έλαβαν επιστολές από ερευνητές και το κοινό που ζητούσαν συγκεκριμένους τίτλους από τη βιβλιοθήκη του Δαρβίνου, ο Δρ. John van Wyhe, ιστορικός της επιστήμης στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης και οι συνεργάτες του, ξεκίνησαν το έργο τους για την εικονική αναδημιουργία της το 2007.

«Οι μελετητές ερευνούν τη ζωή και τα έργα του Δαρβίνου για πάνω από έναν αιώνα», δήλωσε ο van Wyhe. «Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την κατανόηση των θεωριών του Δαρβίνου είναι οι πηγές του – οι δημοσιεύσεις άλλων που χρησιμοποίησε στην έρευνά του».

Παρά την πειθαρχημένη τήρηση αρχείων, ο Δαρβίνος χρησιμοποίησε συντομευμένους ή ασαφείς τρόπους για να αναφερθεί σε περιοδικά και φυλλάδια της συλλογής του, ενώ σε πολλές καταχωρίσεις έλειπαν συγγραφείς, ημερομηνίες ή πηγές.

«Ήταν σαν 5.000 μικρές αστυνομικές ιστορίες, να βρούμε τους συγγραφείς ή τα άρθρα που ο Δαρβίνος είχε σημειώσει ότι είχε στην κατοχή του», δήλωσε ο van Wyhe.

Η ομάδα του έργου χτένισε κάθε κομμάτι χαρτιού που βρέθηκε κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, ξεσκονίζοντας χειρόγραφα οικογενειακά έγγραφα και επιστολές, τα σημειωματάρια ανάγνωσης του Δαρβίνου, τα ημερολόγια της συζύγου του και λίστες από μελετητές που γράφτηκαν πριν από έναν αιώνα. Συγκρίνοντας όλα τα έγγραφα, οι ερευνητές βρήκαν χιλιάδες άγνωστους μέχρι σήμερα τίτλους, και εντόπισαν τη διαδρομή των τίτλων που πωλήθηκαν σε δημοπρασίες τα τελευταία 100 χρόνια.

Μια εκπληκτική συλλογή

Ο Δαρβίνος είχε φυσικά πληθώρα τίτλων που αφορούσαν τα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα, όπως η βιολογία και η γεωλογία. Όπως, για παράδειγμα, ένα αντίγραφο του βιβλίου «Εξερευνήσεις και περιπέτειες στην Ισημερινή Αφρική», το οποίο συνέγραψε ο ζωολόγος Paul Du Chaillu αφού έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που περιέγραψε γορίλες στη φύση κατά τη διάρκεια αποστολών στην Αφρική τη δεκαετία του 1850. Η συλλογή του Δαρβίνου περιλάμβανε επίσης ένα γερμανικό περιοδικό που αποκάλυψε τις πρώτες δημοσιευμένες φωτογραφίες βακτηρίων το 1877.

 

To πρόγραμμα Darwin Online κυκλοφόρησε έναν κατάλογο 300 σελίδων με 9.300 συνδέσμους που οδηγούν σε αντίγραφα του περιεχομένου της βιβλιοθήκης του Δαρβίνου που διατίθενται δωρεάν στο διαδίκτυοDarwin Online

Διάβαζε επίσης φιλοσόφους, όπως ο Τζον Στιούαρτ Μιλ και ο Ογκίστ Κοντ, και είχε μια σειρά από έργα για την ψυχολογία, τη θρησκεία, την τέχνη, την ιστορία, τα ταξίδια, τη γεωργία και την εκτροφή και συμπεριφορά των ζώων – αλλά και μυθιστορήματα. Σχεδόν τα μισά βιβλία ήταν γραμμένα στα γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ολλανδικά, δανέζικα, λατινικά, ισπανικά και σουηδικά.

«Ήταν ένα πολύ μορφωμένο άτομο που έμαθε αρχαία ελληνικά και λατινικά στο σχολείο, καθώς και γαλλικά», δήλωσε ο van Wyhe. «Αργότερα έμαθε ισπανικά και μερικά πορτογαλικά και έμαθε μόνος του (με λεξικά) να διαβάζει γερμανικά και ιταλικά και με τον ίδιο τρόπο κατάφερε να διαβάσει και άλλες γλώσσες. Αυτό δείχνει πόσο αποφασισμένος ήταν να μάθει τι είχαν δημοσιεύσει άλλοι επιστήμονες και να αντλήσει πληροφορίες σχετικές με τις θεωρίες του».