Κυβερνητική κρίση και «καμπάνες» εμφυλίου στον Λίβανο μετά το αιματοκύλισμα

 

Ημέρα εθνικού πένθους είναι η σημερινή για τον Λίβανο, την επομένη του θανάτου τουλάχιστον έξι ανθρώπων και τον τραυματισμό εκατοντάδων στα αιματηρά επεισόδια στην Βηρυτό, τα πιο βίαια που έχουν σημειωθεί στη χώρα εδώ και χρόνια και τα οποία ξύπνησαν μνήμες του εμφυλίου.

Πέντε από τους έξι νεκρούς είναι υποστηρικτές των δύο σιιτικών κομμάτων, της Χεζμπολάχ και του Αμάλ, τα οποία οργάνωσαν χθες Πέμπτη διαδήλωση μπροστά από το Δικαστικό Μέγαρο της Βηρυτού για να ζητήσουν την αντικατάσταση του δικαστή που έχει αναλάβει την έρευνα για την καταστροφική έκρηξη που σημειώθηκε τον Αύγουστο του 2020 στο λιμάνι της πόλης.

Τα σιιτικά κόμματα κατηγορούν το χριστιανικό κόμμα Λιβανικές Δυνάμεις ότι ανέπτυξε ελεύθερους σκοπευτές στις στέγες των γειτονικών κτιρίων οι οποίοι στοχοθέτησαν τους υποστηρικτές τους που πλησίαζαν τη χριστιανική συνοικία.

Η περιοχή Ταγιουνέχ βρίσκεται στο σύνορο ανάμεσα στην χριστιανική και σιιτική γειτονιά της Βηρυτού και ήταν η γραμμή του μετώπου στον εμφύλιο του Λιβάνου (1975-1990). Βρίσκεται στον δρόμο που οδηγεί από τις νότιες συνοικίες της Βηρυτού, προπύργιο της Χεζμπολάχ, προς το Δικαστικό Μέγαρο.

Το κόμμα Λιβανικές Δυνάμεις διέψευσε αυτούς τους ισχυρισμούς και ζήτησε να διεξαχθεί επίσημη έρευνα, κατηγορώντας τη Χεζμπολάχ ότι «εισέβαλε» στις χριστιανικές συνοικίες στο περιθώριο της διαδήλωσης.

Σήμερα η εφημερίδα al Akhbar, που πρόσκειται στη Χεζμπολάχ, δημοσίευσε στην πρώτη της σελίδα μια φωτογραφία του επικεφαλής του χριστιανικού κόμματος, του Σαμίρ Τζατζά, με τη στολή των ναζί και μουστάκι σαν του Χίτλερ και τη λεζάντα: «καμία αμφιβολία».

«Σαμίρ Τζατζά ήσουν ο πρώτος που γνώριζε τι συνέβη χθες (…) διότι εσύ σχεδίασες, προετοίμασες και εκτέλεσες ένα μεγάλο έγκλημα», καταγγέλλει η εφημερίδα.

Το χριστιανικό αυτό κόμμα είναι ένας από τους πλέον ένθερμους επικριτές της Χεζμπολάχ.

Εθνικό πένθος και μνήμες εμφυλίου

Η ένταση παραμένει οξυμένη και σήμερα, ημέρα κατά την οποία έχει κηρυχθεί εθνικό πένθος, παρά την ανάπτυξη του στρατού στις συνοικίες όπου χθες σημειώθηκαν συγκρούσεις.

Οι ακριβείς συνθήκες υπό τις οποίες ξέσπασαν χθες τα επεισόδια δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Ο στρατός του Λιβάνου έκανε λόγο για «ανταλλαγή πυρών» την ώρα «που οι διαδηλωτές κατευθύνονταν προς το Δικαστικό Μέγαρο για να διαμαρτυρηθούν». Ο υπουργός Εσωτερικών Μπασάμ Μαουλάουι δήλωσε ότι «μέλη πολιτοφυλακών» πυροβόλησαν εναντίον των διαδηλωτών.

Τα χθεσινά επεισόδια τρομοκράτησαν τους κατοίκους της περιοχής, αναβιώνοντας μνήμες του εμφυλίου, τις οποίες πίστευαν ότι έχουν ξεχάσει.

Η Μαριάμ Ντάχερ, μια 44χρονη μητέρα, δήλωσε «τρομοκρατημένη» από την ιδέα ενός νέου εμφυλίου. «Δεν μπορώ να ξαναζήσω αυτή την εμπειρία. Θέλω να φύγω, να προστατεύσω τα παιδιά μου».

Η Μόσχα ζήτησε σήμερα από όλες τις πλευρές «να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση». Η Γαλλία ζήτησε να υπάρξει «κατευνασμός» και οι ΗΠΑ «αποκλιμάκωση», με τις δύο χώρες να επιμένουν στη σημασία της «ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης».

Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Στεφάν Ντιζαρίτς ζήτησε «να σταματήσουν οι προκλητικές ενέργειες» και κάλεσε να διεξαχθεί «αμερόληπτη έρευνα» για την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού.

Κυβερνητική κρίση

Δύο από τους νεκρούς είναι μέλη της Χεζμπολάχ και τρία άλλα του Αμάλ. Εξάλλου η Χεζμπολάχ προσμέτρησε μία μητέρα πέντε παιδιών που σκοτώθηκε από αδέσποτη σφαίρα την ώρα που επέστρεφε σπίτι της μεταξύ των «μαρτύρων» της. Οι κηδείες όλων των θυμάτων θα πραγματοποιηθεί το απόγευμα.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, 32 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί.

Η εν εξελίξει έρευνα για τη φονική έκρηξη στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, η οποία τον Αύγουστο του 2020 σκότωσε 219 ανθρώπους έχει προκαλέσει γενικευμένη ένταση.

Το συμβάν κατέστρεψε ολοσχερώς ολόκληρες περιοχές της πόλης, ωστόσο κανείς μέχρι στιγμής δεν έχει λογοδοτήσει.

Η έρευνα καρκινοβατούσε μέχρι τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν ανέλαβε επικεφαλής ο Τάρεκ Μπιτάρ.

 

Ο δικαστής κάλεσε σε ανάκριση πολιτικούς ηγέτες και κρατικούς αξιωματούχους, εγκαλώντας τους για αμέλεια ως προς τις συνθήκες ασφαλείας στο λιμάνι της Βηρυτού, ιδιαίτερα αναφορικά με την αποθήκευση των 2.750 τόνων νιτρικού αμμωνίου, η ανάφλεξη των οποίων προκάλεσε την τραγωδία.

Ανάμεσα στους κληθέντες περιλαμβάνονταν και ηγετικά στελέχη της σιιτικής Αμάλ, από την οποία προέρχεται ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, Ναμπίλ Μπέρι.

Τόσο η Αμάλ όσο και η σύμμαχός της Χεζμπολάχ του Χασάν Νασράλα, η ισχυρότερη πολιτική και στρατιωτική οργάνωση των σιιτών, κατήγγειλαν τον δικαστή για πολιτική μεροληψία και αξίωσαν την αντικατάστασή του.

Από το απόγευμα της Τετάρτης καλούσαν με αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους οπαδούς τους σε συγκέντρωση έξω από το δικαστικό μέγαρο, το πρωί της Πέμπτης, όταν αναμενόταν να εκδοθεί η δικαστική απόφαση επί της ένστασης που είχαν καταθέσει για εξαίρεση του Μπιτάρ.

Από νωρίς το πρωί, χιλιάδες οπαδοί των δύο οργανώσεων είχαν συγκεντρωθεί κοντά στο δικαστικό μέγαρο με πικέτες που εμφάνιζαν τον Μπιτάρ –εξαιρετικά δημοφιλή στις οικογένειες των θυμάτων της έκρηξης– ως φερέφωνο των ΗΠΑ.

Παράλληλα, στους δρόμους κατέβηκαν χριστιανοί μαρωνίτες με τεράστιους σταυρούς, αναβιώνοντας μνήμες του εμφυλίου πολέμου. Όταν έγινε γνωστό ότι το δικαστήριο απέρριψε την ένσταση για την εξαίρεση του δικαστή, τα πνεύματα ηλεκτρίστηκαν.

Κάποιοι θεωρούν ωστόσο ότι πίσω από τις αντιδράσεις κρύβεται το Ιράν, το οποίο διεκδικεί μερίδιο στην ανακατασκευή του λιμανιού. Η δραστηριοποίηση του Ιράν στη χώρα φαίνεται ωστόσο να βρίσκει αντίθετη τη Γαλλία που με τη σειρά της διεκδικεί ενεργό λόγο στην ανάπλαση της πόλης.

Άλλωστε τον Σεπτέμβριο του 2020 επισκεπτόμενος τη Βηρυτό, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν είχε διατρανώσει την επιθυμία του να διοργανώσει μια διεθνή σύνοδο βοήθειας για τον Λίβανο και να διασφαλίσει τη συνέχεια των μεταρρυθμίσεων στην περιοχή.