Περισσότερο από το αναμενόμενο άλλαξε η τροχιά του Δίμορφου μετά το χτύπημα του DART

 

Μακριά ουρά απέκτησε ο αστεροειδής Δίμορφος, λόγω των ποσοτήτων πετρωμάτων που εκτινάχθηκαν από την πρόσκρουση του DART

Για πρώτη φορά σκόπιμη ενέργεια του ανθρώπου άλλαξε την τροχιά ενός ουράνιου σώματος, έστω και αν πρόκειται για τον σχετικά μικρού μεγέθους αστεροειδή Δίμορφο, δορυφόρο του μεγαλύτερου αστεροειδούς Δίδυμου. Όπως έδειξε η ανάλυση των αστρονομικών δεδομένων τις βδομάδες που ακολούθησαν την πρόσκρουση με μεγάλη ταχύτητα πάνω στον Δίμορφο της διαστημοσυσκευής DART της NASA, στις 26 Σεπτέμβρη, η ορμή του σκάφους που μεταφέρθηκε στον αστεροειδή του άλλαξε την τροχιά τόσο, ώστε μία περιφορά του γύρω από τον Δίδυμο, που πρώτα διαρκούσε 11 ώρες και 55 λεπτά, τώρα να διαρκεί 11 ώρες και 23 λεπτά, δηλαδή 32 λεπτά λιγότερο! Η μέτρηση, που έχει περιθώριο απόκλισης 2 λεπτών προς τα πάνω ή προς τα κάτω, έγινε με επίγεια τηλεσκόπια. Πριν την πρόσκρουση η NASA εκτιμούσε ότι η μεταβολή της περιόδου περιφοράς θα ήταν γύρω στα 73 δευτερόλεπτα, αλλά τελικά ήταν 25 φορές μεγαλύτερη!

Η επιστημονική ομάδα που διερευνά το θέμα επικεντρώνει τώρα στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας μεταφοράς ορμής από το DART, που έτρεχε με ταχύτητα 22.530 χιλιόμετρα την ώρα (σε σχέση με τον Δίμορφο) και ιδιαίτερα στον ρόλο που έπαιξαν οι τόνοι πετρωμάτων του αστεροειδούς που εκτινάχτηκαν στο Διάστημα, δημιουργώντας μια ουρά σαν κομήτη. Η ανάδραση από αυτήν την εκτίναξη ενίσχυσε σημαντικά την επίδραση του σκάφους στον αστεροειδή, όπως το ρεύμα αέρα που βγαίνει από ένα μπαλόνι, όταν αυτό τρυπήσει από το χτύπημα κάποιου αιχμηρού αντικειμένου, ωθώντας το μπαλόνι προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Ενδεικτική σύγκριση μεγέθους του Δίμορφου με το Κολοσσαίο της Ρώμης

Η σχεδιασμένη «αυτοκτονία» του DART έγινε στο πλαίσιο της διερεύνησης των δυνατοτήτων πλανητικής άμυνας, σε περίπτωση που κάποια στιγμή στο μέλλον διαπιστωθεί πως κάποιος από τους γνωστούς αστεροειδείς με τροχιά που τέμνει ή περνάει κοντά από την τροχιά της Γης, ή κάποιος άγνωστος μέχρι εκείνη τη στιγμή αστεροειδής, ακολουθεί πορεία σύγκρουσης με τον πλανήτη. Η δυνατότητα έγκαιρης τροποποίησης της τροχιάς ενός τέτοιου ουράνιου σώματος έστω και ελάχιστα θα απέτρεπε τη σύγκρουση. Βεβαίως, στο βαθμό που η δυνατότητα καθοδήγησης μικρών αστεροειδών αναπτυχθεί με αρκετή βεβαιότητα και επαναληψιμότητα, όσον αφορά το αποτέλεσμα, θεωρητικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως όπλο, στέλνοντας έναν αστεροειδή στον εχθρό, με τρόπο μάλιστα που να μη φανεί ότι ο αστεροειδής αυτός καθοδηγήθηκε και οπλοποιήθηκε. Στην πραγματικότητα, κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ επικίνδυνο και για τον θύτη, εφόσον ένας αστάθμητος παράγοντας ή μικρό λάθος στους υπολογισμούς άλλαζε το σημείο πρόσκρουσης στην επιφάνεια της Γης, ή τα σημεία πρόσκρουσης στην περίπτωση που ο αστεροειδής εκραγεί και σπάσει σε κομμάτια κατά την είσοδό του στην ατμόσφαιρα.

Η πιθανότητα να πέσει ένας καταστροφικά μεγάλος αστεροειδής στη Γη τις επόμενες δεκαετίες είναι πολύ μικρή, αλλά τόσο η NASA, όσο και ο ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος) διοργανώνουν αποστολές που σχετίζονται με την πλανητική άμυνα απέναντι σε τέτοιους κινδύνους. Η αποστολή DART ήταν μόνο η αρχή, σύμφωνα με τη NASA. Περίπου σε τέσσερα χρόνια από σήμερα, ο ESA πρόκειται να στείλει την αποστολή Hera, για να ελέγξει επιτόπου τα αποτελέσματα της πρόσκρουσης του DART στον Δίμορφο (μέγεθος και μορφή του κρατήρα, ποσότητα και διάταξη των συντριμμιών γύρω του, υφή του επιφανειακού στρώματος του αστεροειδούς κ.τ.λ.) και να μετρήσει με ακρίβεια τη μάζα του Δίμορφου, ώστε να μπορέσει να εκτιμηθεί καλύτερα η αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Ούτε ο Δίμορφος, ούτε ο Δίδυμος αποτελούσαν απειλή για τη Γη πριν την πρόσκρουση, ούτε και μετά, καθώς δεν ανήκουν στην ομάδα των αστεροειδών με τροχιά κοντινή στη γήινη.

Από τον Ρ.