Παρατηρήθηκε νεογέννητος αστέρας στο κέντρο του Γαλαξία

 

Καλλιτεχνική απεικόνιση του νεογέννητου αστέρα.

Πηγή: University of Cologne

Σε κοντινή απόσταση από την κεντρική μαύρη τρύπα του Γαλαξία

συγγραφέας: Λυδία Κωνσταντίνου 9 Ιουνίου 2023

Πρόσφατα, μία διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ένα νεογέννητο άστρο κοντά στην υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, το άστρο Χ3a μέλος του συστήματος X3. Δεδομένων των ακραίων συνθηκών, θεωρητικά δε θα περιμέναμε ένα νεογέννητο άστρο να επιβιώνει τόσο κοντά σε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, όπως είναι ο Τοξότης A*. Επικεφαλής της εν λόγω μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Astrophysical Journal ήταν ο Dr. Florian Peißker του Πανεπιστημίου της Κολωνίας.

Ο σχηματισμός νέων αστέρων απαιτεί αρκετά χαμηλή θερμοκρασία (<20 Kelvin) και υψηλή πυκνότητα αερίου. Ωστόσο, στο γαλαξιακό κέντρο, η θερμοκρασία των αερίων υπερβαίνει κατά πολύ τα 20 Κ. Στη γειτονιά του Τοξότη A*, λοιπόν, επικρατούν ακραίες συνθήκες που δε θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη γέννηση νέων άστρων. Για τον λόγο αυτόν, για πολλά χρόνια οι αστρονόμοι πίστευαν πως μόνο άστρα που δημιουργήθηκαν δισεκατομμύρια χρόνια πριν θα μπορούσαν σήμερα να βρεθούν -λόγω βαρυτικών αλληλεπιδράσεων- γύρω από την υπερμεγέθη μελανή οπή. Ωστόσο, τα τελευταία είκοσι χρόνια, έχουν παρατηρηθεί και πολύ νεότερα άστρα στην εν λόγω περιοχή.

 

Οι πράσινες γραμμές της εικόνας αντιπροσωπεύουν την περιοχή όπου βρίσκεται το σύστημα X3a, ενώ το κίτρινο βέλος υποδεικνύει το αστέρι X3a.

Εικόνα: F. Peißker et al. 2023

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κάποια σαφής εικόνα για το πως δημιουργήθηκαν και επιβιώνουν εκεί αυτά τα νεογέννητα αστέρια, αλλά η ανακάλυψη του αστέρα X3a ίσως βοηθήσει στη διαλεύκανση του παραπάνω ζητήματος. Στη μελέτη, λοιπόν, γύρω από το σύστημα Χ3 και τον αστέρα Χ3a, ο Dr. Florian Peißker, αναφέρει πως σε απόσταση ενός έτους φωτός από τη μαύρη τρύπα φαίνεται να υπάρχει μια δακτυλιοειδής περιοχή αερίων και σκόνης, που ικανοποιεί τις συνθήκες για τον σχηματισμό νέων άστρων. Πιο συγκεκριμένα, η θερμοκρασία και η πυκνότητα σε αυτή την περιοχή είναι κατάλληλες για τον σχηματισμό πυκνών νεφών, από τα οποία πρόκειται να γεννηθούν νέα άστρα. Όταν τα νέφη αυτά γίνονται αρκετά πυκνά, τότε καταρρέουν υπό την ίδια τους τη βαρύτητα, εκκινώντας τη διαδικασία για τον σχηματισμό των πρωταστέρων.

Δεδομένου ότι παρόμοιοι δακτύλιοι σκόνης και αερίου μπορούν να βρεθούν σε άλλους γαλαξίες, ίσως τελικά να μην είναι σπάνιο φαινόμενο η ύπαρξη νεαρών αστέρων στα γαλαξιακά κέντρα. Οι προγραμματισμένες παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA ή το Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στη Χιλή θα δοκιμάσουν αυτό το μοντέλο σχηματισμού άστρων για τον Γαλαξία μας, καθώς και για άλλους γαλαξίες.

Περισσότερα για τη γέννηση και τη ζωή των αστέρων μπορείτε να δείτε στο σχετικό βίντεο: Η ζωή των άστρων