Η Ρωσία... υπενθυμίζει σε Τουρκία και ΗΠΑ τη Συνθήκη του Μοντρέ

 

Μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση -με ιδιαίτερη έμφαση στην Τουρκία, αλλά και με φόντο την επικείμενη παρουσία αμερικανικών πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα- στέλνει η Ρωσία, διαμηνύοντας πως οποιεσδήποτε προσπάθειες επανεξέτασης της Συνθήκης του Μοντρέ θα έθιγαν τα συμφέροντά της, καθώς και ότι οποιεσδήποτε κινήσεις πρέπει να συνάδουν με τα οριζόμενα από τη Συνθήκη.

Η Μόσχα αναφέρει ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές για το καθεστώς των Στενών Βοσπόρου και Δαρδανελλίων και υπολογίζει ότι όλες οι χώρες θα προσεγγίζουν με ευθύνη την υλοποίηση των προβλέψεων της Συνθήκης του Μοντρέ, υπογράμμισε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα.

«Δεν βλέπουμε εναλλακτικές για το διεθνές νομικό καθεστώς, το οποίο καθιερώθηκε στη βάση της Συνθήκης του Μοντρέ. Υπολογίζουμε ότι όλα τα σχετιζόμενα κράτη θα προσεγγίζουν υπεύθυνα την τήρησή του. Και φυσικά ιδιαίτερος ρόλος σε αυτό ανήκει στην Τουρκία» τόνισε.

Σύμφωνα με την Μαρία Ζαχάροβα, οποιεσδήποτε προσπάθειες επανεξέτασης της Συνθήκης του Μοντρέ θα έθιγαν τα συμφέροντα της Ρωσίας, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών, που υπέγραψαν τη Συνθήκη του 1936.

«Αντιμετωπίζουμε την εν λόγω Συνθήκη ως κομβικό παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας στη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας, ειδικά σε ό,τι αφορά στην ναυσιπλοΐα των πολεμικών πλοίων» υπογράμμισε η Ρωσίδα διπλωμάτης.

«Η Συνθήκη του Μοντρέ προβλέπει περιορισμούς ως προς το συνολικό τονάζ των πολεμικών πλοίων που βρίσκονται στην Μαύρη Θάλασσα και οι χώρες τους δεν έχουν ακτές σε αυτήν, ως προς τις προθεσμίες παραμονής τους και το είδος του εξοπλισμού τους για ορισμένες κατηγορίες πλοίων. Ρυθμίζει, επίσης, τους κανόνες διακοίνωσης της εισόδου σε αυτήν. Ο βασικός μηχανισμός της απέδειξε την αποτελεσματικότητά του από την άποψη της διατήρησης της σταθερότητας, της κατοχύρωσης της ασφάλειας στην περιοχή, δοκιμάστηκε στο χρόνο» σημείωσε η Ζαχάροβα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωστοποίησαν, νωρίτερα, στην Τουρκία ότι έως τις 4 Μαΐου 2021 δυο αμερικανικά πολεμικά πλοία πρόκειται να περάσουν τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων, προκειμένου να αναπτυχθούν στην Μαύρη Θάλασσα.

«Ειδοποίηση μας εστάλη πριν από 15 ημέρες μέσω των διπλωματικών διαύλων ότι δύο πολεμικά πλοία των Ηνωμένων Πολιτειών θα πλεύσουν προς την Μαύρη Θάλασσα σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης του Μοντρέ. Τα πλοία θα παραμείνουν στην Μαύρη Θάλασσα μέχρι τις 4 Μαΐου» αναφέρεται σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.

Η Συνθήκη του Μοντρέ

Η Συνθήκη του Μοντρέ ή αλλιώς η Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών, υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Με τη συνθήκη παραχωρήθηκε στην Τουρκία ο πλήρης έλεγχος επί των Στενών, της δόθηκε το δικαίωμα να διατηρεί σε αυτά στρατιωτικές δυναμείς, καταργώντας τους σχετικούς περιορισμούς της προγενέστερης Συνθήκης της Λωζάννης του 1923.

Εξασφάλιζε παράλληλα την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Επιτρέπει επίσης τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού.

Περιορίζει, ωστόσο, σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν στα παρευξείνια κράτη, θέτοντας όρια στο εκτόπισμά τους και τον οπλισμό που φέρουν, ενώ επιβάλλει επίσης προειδοποίηση διέλευσης.

Συμβαλλόμενα μέρη είναι η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σοβιετική Ένωση, η Τουρκία, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γιουγκοσλαβία.

Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης, στην οποία εμμένει, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ουσιαστικά ανοίγει τη συζήτηση για τη Συνθήκη του Μοντρέ.

Πρόκειται για ένα το φαραωνικό έργο που οραματίζεται τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν, με την ολοκλήρωση του οποίου σχεδιάζει να μεταβάλει την γεωστρατηγική των Στενών, παρακάμπτοντας τον Βόσπορο με τη διάνοιξη μια διώρυγας μήκους περίπου 45 χιλιομέτρων, στα δυτικά της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ της Προποντίδας  και της Μαύρης Θάλασσας.

Η ανακοίνωση των ναυάρχων

Τα μεσάνυχτα του περασμένου Σαββάτου, 103 απόστρατοι ναύαρχοι εξέδωσαν ανακοίνωση, παρεμβαίνοντας στη συζήτηση γύρω από τη Συνθήκη του Μοντρέ. Είχε προηγηθεί ανάλογη ανακοίνωση από 128 πρώην διπλωμάτες, που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, ακόμη και για την ύπαρξη της ίδιας της Τουρκίας, σε περίπτωση απόσυρσης από τη Συνθήκη του Μοντρέ.

Η ανακοίνωση των ναυάρχων θεωρήθηκε από την κυβέρνηση Ερντογάν προνουντσιαμέντο και απειλή πραξικοπήματος.

Ακολούθησε κύμα συλλήψεων των ναυάρχων που πρωτοστάτησαν στην πρωτοβουλία αυτή, με την κατηγορία της υποκίνησης σε στρατιωτικό πραξικόπημα. Ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι και ο θεωρητικός του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», Τζέμ Γκιουρντενίζ.

Ερντογάν: Παραμένουμε στη Συνθήκη... μέχρι να φύγουμε

«Η σύνδεση που έγινε [από τους απόστρατους ναυάρχους] μεταξύ της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης και της Συνθήκης του Μοντρέ είναι εντελώς εσφαλμένη» υποστήριξε από την πλευρά του ο Ερντογάν, μιλώντας προ ημερών στους δημοσιογράφους, κατόπιν συνάντησης με ηγετικά στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) με αντικείμενο την ανακοίνωση των απόστρατων ναυάρχων.

«Δεν την εγκαταλείπουμε» τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος, προσθέτοντας εντούτοις:

«Αν προκύψει ανάγκη στο μέλλον, μπορούμε να τροποποιήσουμε οποιαδήποτε Συνθήκη εάν αυτό επιτρέπει στη χώρα μας να προχωρήσει μπροστά».

«Θεωρούμε σημαντικά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Συνθήκη του Μοντρέ στη χώρα μας και θα παραμείνουμε δεσμευμένοι σε αυτήν τη Συνθήκη μέχρι να βρούμε καλύτερες ευκαιρίες» συμπλήρωσε.

Στο πολιτικό σκέλος της αντίδρασης Ερντογάν -και καθώς έχει ήδη αρχίσει ο «χορός» των συλλήψεων απόστρατων ναυάρχων-, ο Τούρκος πρόεδρος επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά των ναυάρχων λέγοντας ότι η κίνησή τους συνιστά υποκίνηση σε «πολιτικό πραξικόπημα».

«Το καθήκον των απόστρατων ναυάρχων δεν είναι να εκδίδουν δηλώσεις που περιέχουν υπαινιγμούς για ένα πολιτικό πραξικόπημα. Κανένας αξιωματικός εν αποστρατεία δεν έχει το δικαίωμα να ακολουθεί μια τέτοια πορεία» δήλωσε.